وجود انواع ناهنجاری­ها در ناحیه فک و دهان مشکلات مختلفی از قبیل اشکالات نامتعارف در صحبت کردن، تنگی نفس، دردهای مزمن، جویدن مداوم لب و زبان در هنگام غذا خوردن و حتی شکسته شدن دندان ها در اثر سایش را به وجود می آورد. وجود این ناهنجاری‌ها به دلایل زیباشناسی و اهمیت زیبایی ظاهر در جامعه امروزی، موجب پایین آمدن اعتماد به نفس نیز خواهد شد.
خوشبختانه این گونه مشکلات قابل حل هستند. به عنوان مثال در مورد زیبایی فک و صورت عدم رشد کافی آرواره فرد باعث می­شود تا بینی وی نسبت به صورت بزرگ تر جلوه کند. اصلاح فرم فک و حرکت دادن آن به سمت جلو مشکلات زیادی را اصلاح می­کند و موجب آشکارتر شدن ویژگی­ها و جزئیات چهره و زیبایی آن می­شود.
مشکل دیگری که ممکن است در فرم صورت برخی از افراد به چشم بخورد، چانه هایی است که کوچک بوده و عقب رفته است. این وضعیت که در حالت نیم رخ مشهودتر است، موچجب بد شکل جلوه دادن صورت و بینی می شود. اصلاح این ناهنجاری و کشیدن فک پایین به سمت جلو باعث می شود که چانه برجسته شده و بینی کوچک تر جلوه کند که در زیبایی بسیار تاثیرگذار است.

هر آنچه در ادامه می‌خوانیم:

• چگونگی جراحی
• زمان جراحی
• انواع
• فک بالا
• جابجایی چانه
•  فک پایین
• نقاهت
• عوارض
• درد
• تورم
• خونریزی
• عفونت
• تنظیم و تطابق

متخصص جراحی فک و صورت بر روی جراحی ترمیمی صورت، جراحی تروما صورت، حفره دهان، سر و گردن، فک و همچنین زیبایی چهره متمرکز است. جراحی فک در حیطه تخصص دندانپزشکی است و جراحان برای تشخیص و درمان انواع مختلفی از این نوع ناهنجاری­ها، نقص های سر، گردن، صورت، فک‌ها و بافت های نرم و یا سخت دهان و فک و اصلاح هر گونه بد فرمی در فک روش های گوناگونی را به کار می گیرند.
عمل جراحی فک، یک عمل تیمی است و این تیم متشکل از جراح دهان، فک و صورت و همچنین متخصص ارتودنسی می باشد. هر کدام از این رشته ها به صورت جداگانه گرایش های تخصصی از رشته دندانپزشکی به شمار می رود.

مقایسه فک ناسالم و غیر طبیعی با فک طبیعی و سالم اولین گام برای اقدام عمل جراحی فک و صورت است . در صورتی که فک طبیعی نباشد، تا حدی که عمل جویدن، صحبت کردن و همچنین تنفس با مشکل همراه باشد، باید نسبت به انجام عمل جراحی اقدام شود. گزینه هایی که پزشک را متقاعد به انجام عمل فک و صورت می کند عبارتند از:

اما عامل اصلی به وجود آمدن چنین حالاتی در افراد مختلف چه چیزی است؟ در اصل عوامل ژنتیکی، سندرم ‌های مادرزادی و همچنین عارضه ­هایی که باعث ضربه ­های بسیار شدید به فک و یا صورت شود، از مهم ترین دلایل ایجاد ناهنجاری در ناحیه فک و صورت است. در صورت نیاز به جراحی در ناحیه فک بهتر است به یک جراح حاذق و با تجربه که در این زمینه دانش و مهارت کافی را دارد مراجعه کنید.
جراحی ارتوگناتیک شامل جراحی ­هایی است که در آن فک های بالا و پایین مورد تغییر قرار می­گیرد تا اختلال بایت (قرار نگرفتن کامل فک ها بر روی یکدیگر) در شکل و صورت فک­ ها به طور کامل اصلاح می­شود. عبارت ارتو به معنای صاف کردن و گناتیک به معنای فک می باشد. با استفاده از جراحی اصلاحی فک ناهنجاری‌های استخوان‌های صورت، مخصوصا فک‌ها و دندان‌ها اصلاح می­گردد. این ناهنجاری‌ها معمولا مشکلاتی را در جویدن، صحبت کردن، خوابیدن در طول روزمره ایجاد می­کند. با استفاده از جراحی ارتوگناتیک و همچنین کمک گرفتن از ارتودنسی تمامی این ناهنجاری ها بر طرف می­شود.

افرادی که در صحبت کردن و غذا خوردن با مشکل مواجه هستند، کسانی که فک بالا یا پایین آن ها به اندازه کافی رشد نکرده، افرادی که در ناحیه فک احساس درد دارند و کسانی که دندان هایشان به درستی روی هم قرار نمیگیرند به این جراحی نیاز دارند. از آن جایی که پزشک جراحی فک بالا را از داخل دهان انجام می دهد و برش خارجی بر روی صورت ایجاد نمی کند، هیچ اسکار و جای زخم و بخیه ای بر روی پوست باقی نخواهد ماند. برشی که برای انجام این جراحی نیاز است، در لثه بالا ایجاد شده و جراح این گونه به استخوان فک دسترسی می یابد. پس از آن به اندازه نیاز استخوان را شکسته و به موقعیت جدید و درست خود منتقل می کنند. برای آن که استخوان در محل جدید ثابت بماند از صفحات فلزی و پیچ های کوچک استفاده می شود.

این جراحی زمانی صورت می گیرد که فرد دارای چانه بسیار کوتاهی باشد و مانع شود تا دندان‌ ها به خوبی روی هم قرار بگیرد . در صورتی که دندان ها مشکل خاصی نداشته باشند، جراحی ساده بوده و به روش استئوتومی (شکستن استخوان) که در آن از ایمپلنت استفاده می شود، صورت می گیرد. اغلب جراحی جلو کشیدن نوک چانه در مدت زمان کمی انجام می شود؛ ورم ناشی از آن نیز در مدت کوتاهی برطرف می شود که این امر رضایت بیمار را به همراه دارد.

جراح در ابتدا استخوان فک پایین را به صورت عمودی برش داده و آن را به عقب می برد. در انتهای جراحی نیز عمل ارتودنسی انجام می شود. در حقیقت این جراحی به این دلیل انجام می شود که فک پایین به اندازه فک بالا رشد نکرده باشد. زمانی که از اصطلاح عقب رفتگی فک پایین استفاده می­شود، برای اصلاح آن توسط جراح استخوانی که در بخش قدامی فک قرار گرفته از پایه جدا می­شود و همراه بخشی از قسمت چانه به سمت جلو آورده می­شود.
گاهی اوقات نیز فرد دچار اپن بایت بوده که در این صورت باید عمل زیبایی فک را هم انجام دهد تا دندان ­ها به درستی بر روی یکدیگر قرار گیرند. در عمل زیبایی فک، ابتدا آن بخش از استخوان فک بالا که دندان بر روی آن قرار دارد برداشته می­شود و برای تثبیت کردن آن در جای مناسب از صفحات و پیچ های مخصوصی استفاده می شود.

بنا به پیچیدگی عمل جراحی درد ناشی از آن ممکن است زیاد یا کم باشد. پزشک بعد از انجام جراحی و کمک به تحمل درد بعد از آن و به منظور تسکین درد برای بیمار داروی مسکن تجویز خواهد کرد . البته به این نکته توجه داشته باشید که در صورت نداشتن درد نیازی به استفاده از داروهای مسکن نیست.

بعد از عمل جراحی و با توجه به پیچیدگی عمل تورم و کبودی به وجود خواهد آمد که در اکثر موارد تورم تا 48 ساعت بعد از عمل نیز وجود دارد. کبودی ناشی از عمل جراحی نیز بین 1 هفته تا 10 روز  به طور کامل از بین می رود.

برای اینکه خونریزی ناشی از عمل به حداقل خود برسد و هر چه سریع تر تمام شود سعی کنید سر خود را رو به بالا نگه دارید. همچنین از شست و شوی شدید دهان و همچنین مصرف دخانیات به شدت پرهیز کنید.

صفحات فلزی کوچکی در جراحی فک به کار رفته و همچنین پیچ هایی که برای نگهداری فک شما در حالت جدید توسط جراح تنظیم و به طور همیشگی در آن محل ثابت شده اند. این قطعات از جنسی ساخته شده اند که دچار عفونت در محل استفاده شده، نشوند و نیازی به خارج کردن مجدد آن­ ها نباشد. در صورتی که بعد از گذشت چند ماه بعد از عمل دچار عفونت شوند، باید از محل استفاده شده خارج شوند که البته مشکل خاصی برای بیمار به وجود نمی­ آید. فلز به کار رفته در این قطعات از جنس تیتانیوم است که حتی در گیت های پرواز توسط فلزیاب ها قابل شناسایی است.

بعد از انجام جراحی فک معمولا در هفته های اول لازم است تا از باندهای قابل ارتجاع (فنری) روی پروتز ارتودنسی استفاده شود که باعث تطابق دندان ها نیز می­ شود.